RUIMTE
Een sculptuur en een gebouw zijn ruimtelijk. Ze staan in de ruimte en nemen ruimte in. Je kunt eromheen lopen en elke kant is weer anders.
Zowel papier als een schildersdoek zijn plat. Toch proberen kunstenaars te doen alsof er ruimte in hun werk zit. Dit noem je RUIMTESUGGESTIE. Suggereren betekent dat je doet alsof. Ruimtesuggestie kan op verschillende manieren.
Zowel papier als een schildersdoek zijn plat. Toch proberen kunstenaars te doen alsof er ruimte in hun werk zit. Dit noem je RUIMTESUGGESTIE. Suggereren betekent dat je doet alsof. Ruimtesuggestie kan op verschillende manieren.
Overlapping: Het ene voorwerp of persoon staat voor het andere. Het voorwerp of de persoon die voor staat lijkt dichterbij in de ruimte. Het voorwerp of de persoon die wordt overlapt staat in de achtergrond.
In de eerste afbeelding zie je twee ganzen die op precies dezelfde hoogte op de grond staan. Toch lijkt de rechter gans verder weg omdat deze wordt overlapt door de linker. |
Lineair Perspectief: Met behulp van een verdwijnpunt en parallelle lijnen, die naar dat verdwijnpunt lopen, worden diepte gecreëerd. Dit is een wiskundige techniek. Er zijn verschillende soorten lineair perspectief afhankelijk van het aantal verdwijnpunten.
Je kunt naar de pagina over perspectief gaan om meer te leren over de verschillende vormen. |
Als je schaduw aanbrengt, wordt ruimtelijkheid duidelijk. Dit noem je plasticiteit. Links zie je een tekening. Gemaakt met grijs potlood. Alleen door licht en donker (schaduwen) aan te brengen, wordt het gezicht ruimtelijk.
Rechtsboven zie je een voorbeeld van een stilleven met veel plasticiteit. Daaronder zie je een voorbeeld van een stilleven met weinig plasticiteit. Daardoor is deze vergeleken met het voorbeeld boven behoorlijk 'plat'. |
Een doorkijkje zorgt voor extra ruimtelijkheid in een vaak wat platte of ondiepe voorstelling. Sommige voorstellingen worden met behulp van een doorkijkje in tweeën gedeeld waardoor er twee verhalen te zien zijn.
Hiernaast zie je de 'Annunciatie' van de schilder Sandro Botticelli. De ruimte waar de engel en Maria zich in bevinden is heel krap en klein. Door de deur zie je een weids landschap. Dit zorgt voor meer diepte en openheid. |
Een repoussoir is een schildertechniek waarbij met opzet een voorwerp in de voorgrond van een schilderij wordt geplaatst, om de illusie van diepte te vergroten. Een repoussoir is ten opzichte van de rest van het schilderij donker van kleur, en bedekt een gedeelte van de voorstelling.
Een doorkijkje kan ook als repoussoir dienen. |
Verkorting ontstaat wanneer er een (lange) vorm naar de toeschouwer is gericht. De vorm lijkt dan korter dan hij in werkelijkheid is.
Linksboven zie je 'Bewening van Christus' van Andrea Mantegna. Je ziet dat deze verkorting niet klopt. Als je Jezus overeind zou zetten dan zouden zijn kleine voetjes hem niet kunnen dragen en zijn hoofd zou zo groot zijn als een luchtballon. De afbeelding eronder van Agnes Kobori-Kovacs laat zien dat de verkorting wel klopt. Haar voeten zijn groter in verhouding tot haar hoofd wat verder weg staat. |
In de Barok maakten kunstenaars de meest indrukwekkende plafondschilderingen in centraal perspectief, waarbij de indruk werd gewekt dat er geen plafond meer was. Het verschil tussen de muren en de schildering vervagen. De afbeelding lijkt vanuit de werkelijke ruimte door te lopen. Dit effect noem je trompe l'oeil of illusionisme.
Tegenwoordig wordt het illusionisme nog veel toegepast in street art. |
STANDPUNTEN
Er zijn verschillende standpunten, namelijk een bovenaanzicht/vogelperspectief, een onderaanzicht/kikvorsperspectief en een zijaanzicht.